Bunt jest wpisany w naturę ludzką. Jest znakiem tego, że człowiek posiada rozum i serce. W literaturze bunt ma różne oblicza. Bohaterowie literaccy buntują się przeciwko Bogu, władzy, niesprawiedliwości świata. Buntują się również młodzi przeciw starym (konflikt pokoleń). Zniewoleni przeciwstawiają się zaborcom, okupantom, systemom totalitarnym. Bunt jest wyrazem aktywnej postawy bohatera wobec świata, nie zawsze jednak prowadzi do oczekiwanej zmiany.
Przykładowe tematy wypracowania maturalnego:
Bunt i jego konsekwencje dla człowieka.
Bunt jednostki i bunt społeczeństwa.
2. Motyw przemiany bohatera
Trudno jednoznacznie zdefiniować pojęcie przemiany wewnętrznej. Na pewno jest to proces, który dokonuje się w sferze duchowej człowieka, zwykle pod wpływem jakiegoś przeżycia. Bardzo różne mogą być przyczyny i aspekty takiego przeobrażenia. Nie zawsze pewny jest również kierunek zmiany. Może to być zarówno duchowe dojrzewanie, jak i utrata wrażliwości, może oznaczać pogodzenie się ze światem, jak i bunt.
Przykładowe tematy wypracowania maturalnego:
Jakie czynniki wpływają na uleganie przez ludzi różnym przemianom wewnętrznym?
Co motywuje człowieka do przemiany wewnętrznej?
Przemiana wewnętrzna jako ważny element określający osobowość bohaterów literackich.
3. Motyw władzy
Władzę kojarzymy z potęgą, bogactwem, możliwością podejmowania suwerennych decyzji, a w konsekwencji wpływania na losy społeczności, narodu czy świata. Zwykle określamy ją jako możliwość kierowania innym człowiekiem bądź grupą ludzi i konieczność brania odpowiedzialności za podejmowane decyzje. Władca to ktoś potężny. Ten kto ma władzę może uczynić wiele dobrego, ale może też działać w imię zła.
Przykładowe tematy wypracowania maturalnego:
Władza - obowiązek, przywilej czy przekleństwo?
Jaki wpływ na człowieka ma sprawowanie przez niego władzy?
Czy władza daje szczęście, czy wpływa destrukcyjnie?
4. Motyw cierpienia
Cierpienie to wielka tajemnica, trudno wytłumaczyć jego sens, trudno je zrozumieć. Cierpienie jest stanem naturalnym, dotyczącym w mniejszym lub większym stopniu każdego. Bohaterowie literaccy cierpią z różnych powodów.
Przykładowe tematy wypracowania maturalnego:
Człowiek w obliczu cierpienia.
Motyw cierpienia po stracie bliskich.
Jak może zachować się człowiek w obliczu cierpienia.
Różne postawy w obliczu cierpienia.
5. Motyw miasta
Miasto od dawna działało jak magnes. Było miejscem, do którego ludzie zmierzali w poszukiwaniu szczęścia, zarobku, edukacji, lepszego życia czy po prostu odmiany od wiejskiej, prowincjonalnej egzystencji. Paradoksalnie jednak, życie w mieście, w wielkim skupisku ludzi może sprzyjać rozluźnieniu więzi społecznych. To, jak człowiek odbiera miasto, jak ono na niego wpływa, zależy w dużej mierze od charakteru człowieka, któremu przyjdzie w nim zamieszkać. Bez wątpienia miasto wywiera jednak znaczący wpływ na swoich mieszkańców.
Przykładowe tematy wypracowania maturalnego:
Miasto – przestrzeń przyjazna czy wroga człowiekowi?
Miasto – miejsce możliwości czy upadku moralnego człowieka?
Obraz miasta i jego mieszkańców.
Jaki wpływ na człowieka ma otaczająca go przestrzeń?
6. Motyw snu (oniryzm)
Sen jest nieodłącznym elementem życia człowieka. Sny mają głęboko indywidualny charakter, fizycznie są przecież wytworem naszej wyobraźni i świadomości, dosyć powszechnie przypisuje się im jednak właściwości prorocze. Wierzymy, że w snach możemy dostrzec prawdę o naszej duszy, że mogą odkryć przed nami przyszłość. Artyści odwołujący się w swych dziełach do sennych marzeń, wykorzystują je aby móc przestawić sceny czy zdarzenia nie mieszczące się w realistycznej konwencji. To wygodny sposób na prezentowanie wewnętrznych stanów bohatera, skrywanych emocji, wstydliwych motywów czy nieczystych intencji, ale również narzędzie umożliwiające bohaterowi podróże w czasie i przestrzeni , a także kontakty z zaświatami.
Przykładowe tematy wypracowania maturalnego:
Jakie prawdy o człowieku ujawniają jego sny albo widzenia?
Funkcje snu i widzenia w utworze literackim
Sen jako sposób prezentowania postaci literackiej.
7. Motyw patriotyzmu
Polski patriotyzm był bez wątpienia konsekwencją burzliwych dziejów naszej ojczyzny. Postawa patriotyczna, stosunek do niej, to motyw często i chętnie wykorzystywany w utworach polskich pisarzy. O patriotyzmie mówi się najczęściej w kontekście zagrożenia niepodległości w wyniku jakiegoś zewnętrznego niebezpieczeństwa, ale i w czasie pokoju katalog zachowań, wpisujących się w postawę patriotyczną, może być niezwykle różnorodny. Literatura polska wywiera i wywierała ogromny wpływ na kształt patriotyzmu Polaków, a patriotyzm Polaków inspirował twórców dzieł literackich.
Przykładowe tematy wypracowania maturalnego:
Czym dla człowieka może być patriotyzm?
Patriotyzm – relikt przeszłości czy wartość aktualna do dziś?
Patriotyzm, zdrada, obojętność. Postawy Polaków wobec problemu zaborów.
8. Motyw miłości
Miłość to wszechpotężna siła wymykająca się ludzkiej kontroli. Jest ogromną potęgą. Któż z nas nie marzy o miłości? Jest to uczucie, które towarzyszy każdemu człowiekowi, spełnia niezmiernie ważną rolę w naszym życiu. Miłość, uczucie - różne ma oblicza. Może zapanować nad ludzkim życiem, podporządkować je sobie, uczynić człowieka szczęśliwym lub przeciwnie – zniszczyć, doprowadzić do zguby.
Przykładowe tematy wypracowania maturalnego:
Miłość – źródło szczęści i cierpienia
Miłość silniejsza niż śmierć.
Miłość – siła destrukcyjna czy motywująca do działania?
Miłość – inspiruje, ale czasem podcina skrzydła.
9. Motyw samotności
Człowiek z natury żyje w zgodzie z innymi ludźmi, idzie przez życie w czyimś towarzystwie, szuka bliskich sobie osób, aby mieć oparcie, świadomość, że jest ktoś obok niego. Jednak zdarzają się przypadki, w których zostaje człowiek sam ze sobą. Przyczyn może być wiele: niezrozumienie, niemoc, podjęte decyzje, wszystko to może wpłynąć na osiągnięcia stanu, który jest ciężki dla człowieka, bo jest nienaturalny. Rodzajów samotności może być wiele, ale każdy z nich zmienia życie człowieka.
Przykładowe tematy wypracowania maturalnego:
Bohater literacki wobec samotności.
Czym dla człowieka może być samotność?
Samotność – wybór czy konieczność?
10. Motyw wojny i rewolucji
Wojna i rewolucja mają ogromny wpływ na kształtowanie doświadczeń człowieka. Ludzie, którzy doświadczyli wojny i rewolucji, postrzegają świat w zupełnie odmienny sposób, ponieważ wydarzenia te są wstrząsające i odkrywają brutalną prawdę o świecie, o skrajnych wyborach czy postawach ludzi wobec tych wydarzeń.
Przykładowe tematy wypracowania maturalnego:
Wojna i rewolucja jako źródła doświadczeń człowieka.
Wartość ludzkiego życia w literaturze wojennej
- Wojna i rewolucja jako źródło skrajnych doświadczeń człowieka. Bunt przeciwko porządkowi społecznemu
- Konspekty lekcji
- Milionerzy "Kordian"
- Milionerzy "Pan Tadeusz"
- Analiza porównawcza wierszy
- Kompetencje kluczowe
- Jak atrakcyjnie przekazywać wiedzę o języku?
Prowadząca: prof. dr hab. Jolanta Tambor (UŚ w Katowicach)
https://www.youtube.com/watch?v=52BLIaDvqf4 - Teatr dla szkoły, szkoła dla teatru
https://www.youtube.com/watch?v=tjG5TOzZ-8M
https://www.youtube.com/watch?v=wC21qf2AuCg - Pytania o własną perspektywę - do ewentualnego wykorzystania na egzaminie
- Epoki - testy historycznoliterackie - matura
- antyk
- barok
- Biblia
- pozytywizm
- renesans
- romantyzm
- wojna i okupacja
- XX lecie
- załącznik 1.5
- załącznik 1.6
- załacznik 1.10
- załacznik 1.12
- test maturalny- antyk i Biblia ( dzięki Iza)
- 100 dni do matury
- Jak przygotować ucznia do argumentowania?
- Aluzja literacka
- O fake newsach
- Jeszcze o fake newsach
- By każda lekcja była przygotowaniem do egzaminu maturalnego
- Rutyny wspomagające pracę na lekcji
- Antyk- mitologia grecka
- Orfeusz i Eurydyka- scenariusz
- Dziennik lektur- mitologia
- "Antygona"- scenariusze
- Antygona- nauczanie kontekstowe
- Jak wyglądał pogrzeb starożytnych Greków i Rzymian? https://histmag.org/Jak-wygladal-pogrzeb-starozytnych-Grekow-i-Rzymian-26308
- https://ciekawostkihistoryczne.pl/2019/10/31/rwanie-wlosow-z-glowy-i-lamenty-czyli-pogrzeb-w-starozytnosci/
- Wprowadzenie do BIBLII
- Księga Rodzaju- scenariusz lekcji
- Księga Koheleta - scenariusz
- Sprawdzian- antyk i Biblia
- Boska komedia
- "Pieśń o Rolandzie "- scenariusze
- "Król Edyp"- scenariusze
- "Makbet- scenariusze
- o władzy i narastaniu zła- "Makbet"
- "Hamlet"- scenariusze
- "Skapiec"- scenariusz
- Kordian - sprawdzian
- "Kordian"- czytanie ze zrozumieniem
- Pan Tadeusz- pomysł na wprowadzenie do lektury
- Praca organiczna- artykuł
- "Chłopi"- Jagna
- Wesele- cykl scenariuszy
-
https://view.genial.ly/5f5cd9f751337070914db98c/presentation-stanislaw-wyspianski-wesele link do prezentacji"Wesele"- test historycznoliteracki
- test modernizm
- "Wesele" mit chłopa- Piasta
- Wyspiański- czytanie ze zrozumieniem
- sprawdzian z romantyzmu
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Praca_organiczna
- https://historia.interia.pl/drogi-do-wolnosci/news-praca-organiczna-w-zaborze-pruskim,nId,2635269
- Nowomowa
- " Potop" - cykl scenariuszy
- "Lalka"- zadania do lektury
- "Lalka"- powtórka maturalna
- Żydzi w Polsce - materiał do "https://www.jhi.pl/artykuly/zydzi-w-lalce-boleslawa-prusa,3380 Lalki"
- Berek Joselewicz- artykułhttps://www.polskieradio.pl/39/156/artykul/2305277,prawdopodobnie-pierwszy-po-ponad-1700-latach-zydowski-oddzial-wojskowy-powstal-w-polsce-jego-dowodca-byl-berek-joselewicz
- Spacerkiem po warszawie B. Prusa https://www.google.com/search?client=firefox-b-d&q=czas+na+sztuk%C4%99+warszawa+wokulskiego+pdf
- https://www.mnw.art.pl/gfx/muzeumnarodowe/userfiles/_public/wokulski_quiz.pdf
- Zbrodnia i kara - scenariusze
- Zbrodnia i kara- karty pracy
- Pani Bovary- pomysł na lekcję
- Krótki sprawdzianik ze sztuki i poezji XX lecia ( Herostrates dla PR)
- " Przedwiośnie " cykl scenariuszy
- https://view.genial.ly/5e85f7bf88cf590db326917b- link do prezentacji -" Przedwiośnie"
- Kształtowanie tożsamości - do "Przedwiośnia"
- " Przedwiośnie " w teatrze- wywiad z reżyserem
- ideowe spory- " Przedwiośnie"
- Metoda stacji- zadania do "Przedwiośnia"
- Rozlekturownik " Mistrz i Małgorzata"
- Odpowiedzi do rozlekturownika
- Gry z historią- wypracowanie
- Zdążyć przed Panem Bogiem- prezentacja Mirki
- " Inny świat" - cykl scenariuszy
- Literatura wojny i okupacji- test historycznoliteracki
- Dżuma- scenariusze
- Dzuma sprawdzian
- Dzuma- odp. do sprawdzianu
- " Tango" cykl scenariuszy
- " Rok 1984'- cykl scenariuszy
- Przemówienie komunistyczne - ożna wykorzystać do tematu nowomowy
- "Profesor Andrews w Warszawie "- pomoc w omówieniu lektury
- Człowiek w labiryncie
- Mit - PR wypracowanie
- Synkretyzm- wypracowanie
- Czas- wypracowanie
- Autobiografizm- wypracowanie
- Jak przygotować do matury ustnej
- Wnioski do matury ustnej ze szkolenia + propozycje Mirki ( ćwiczen ia na budowanie argumentów)
- Epika na maturze- pokaz slajdów
- Liryka na maturze - pokaz slajdów
- http://hamlet.edu.pl/testy-rozumienia-12- świetny tekst czytanie ze zrozumieniem" Polak jaki jest, każdy widzi" . Mozna wykorzystać bez pytań
- Motywy śmierci w literaturze- bloghttps://www.taniaksiazka.pl/blog/motyw-smierci-w-literaturze-przyklady-i-omowienie/?srsltid=AfmBOoo5gnX1ea6EFDNkvqyXKJYwGJ35TQPTwdAIFd539NVHx1kNLheL
