W ramach współpracy Powiatowego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli w Giżycku z wydziałem filologii angielskiej na UWM w Olsztynie powstał wywiad z nauczycielami języka angielskiego. Refleksje spisała doradca metodyczny z języka angielskiego Edyta Organek. Warto przeczytać przed zakończeniem roku szkolnego 2023/2024 - polecamy.

Impresje (prawie) na koniec roku 2023/24

Edyta Organek [EO]: Rok szkolny powoli się kończy i pomyślałam, że warto byłoby porozmawiać o tym, co się wydarzyło i spróbować to podsumować. Dajecie jeszcze radę?

Marta Szewczak [MS]: Ja tak, ale widać, że uczniowie są już zmęczeni. Od pewnego czasu gonią z różnymi zaliczeniami, poprawami, i czasem wydaje się, że przychodzą do szkoły tylko na kolejny test czy sprawdzian. Zresztą sami często mówią o tym, ile mają w tygodniu testów, a ile kartkówek, kto musi poprawić ocenę, itp.

Mariola Kwiatkowska [MK]: U mnie podobnie, ale fajne jest też to, że na zajęciach mają okazję porozmawiać o tym, co ich męczy. To taka wartość dodana uczenia języka obcego – przy okazji uczenia przedmiotu możesz porozmawiać o tym, co ważne. A wygląda na to, że nastolatki czasem potrzebują tego bardziej niż kolejnej porcji wiedzy.

[MS]: Trudna sprawa, bo z jednej strony ich emocje i samopoczucie są ważne, a z drugiej - mamy do realizacji podstawę, gdzieś na horyzoncie jest matura, i zarówno uczniowie, jak i rodzice oczekują dobrych wyników.

[MK]: I dlatego właśnie nie można ciągle robić zajęć z mówienia – bo przecież prędzej czy później uczniowie będą pytać o jakieś arkusze maturalne albo o jakieś wskazówki do pisania na rozszerzoną [maturę].

[EO]: Zresztą z tym mówieniem też nie jest tak łatwo, jakby się mogło wydawać. Z jednej strony niby chcą mówić, a z drugiej strony mają jakąś blokadę. Chyba o tym mówili Czesław [Kiński] i Jacek [Łagun] w trakcie jednego ze szkoleń, paradoks mówienia, takie „chcę, ale boję się”.

[MS]: Pamiętam, każda z nas to chyba widziała w swojej klasie. W sumie to każdy człowiek chyba tak czasem ma, że chciałby porozumiewać się w języku obcym, a z drugiej strony ma jakieś obawy przed popełnieniem błędu, boi się oceny nauczycieli czy innych ludzi w klasie.

[EO]: Kilka miesięcy temu kupiłam taki nowy podręcznik PWNu do dydaktyki języka angielskiego, dość obszerna pozycja, i to co zwróciło moją uwagę, to fakt, że obok typowych treści, takich jak nauczanie słownictwa, gramatyki czy sprawności językowych, pierwsze dwa rozdziały są poświęcone dobrostanowi ucznia i roli emocji w uczeniu się języka – jeden napisała Sarah Mercer, a drugi właśnie Czesław.

[MS]: Dobrze, że w końcu się o tym mówi. Kiedyś ciągle słyszałam w szkole, że najważniejsze jest, żebyśmy się uczyli i zdobywali wiedzę, nikt nie mówił za bardzo o żadnym dobrostanie, czy w ogóle o emocjach, jakie mogą wzbudzać w uczniach zachowania nauczycieli – a teraz wychodzi na to, że bez tych relacji i jakiejś odrobiny ludzkiego spojrzenia niewiele możemy zdziałać.

[EO]: W sumie to Czesław mówił, że z jego badań wynika, że w relacji uczeń-nauczyciel najważniejsze zdaniem ucznia są kompetencje nauczyciela i czynniki osobowościowe, czyli żeby nauczyciel umiał komunikować się jak człowiek.

[MS]: Czyli wchodzi temat komunikacji i udzielania jakiegoś rozsądnego feedbacku. Zauważyłam, że czasem zamiast zrobić kolejne ćwiczenie z czytania, lepiej poświęcić te parę chwil na końcu lekcji na omówienie pisania czy prezentacji, ale nie same oceny, tylko też kilka słów jakiegoś komentarza.

[MK]: Moje maturzystki powiedziały mi, że nie pamiętają swoich ocen za prezentacje czy eseje, ale pamiętają, co im powiedziałam oddając prace. Ja sama tego nie pamiętam wszystkiego przecież!

[MS]: Może i mamy na nich większy wpływ, niż się nam czasem wydaje? Czasem wyglądają może na twardszych niż są, a gdzieś tam w środku też potrzebują, żeby ktoś docenił i pogłaskał dobrym słowem.

[EO]: Pewnie i my same tak się zachowywałyśmy w liceum. Ja do dziś pamiętam niektóre komentarze moich nauczycieli i nauczycielek – i te dobre, i te które wolałabym zapomnieć.

[MS]: A nie boicie się, że istnieje niebezpieczeństwo, że wpadniemy w pułapkę takiej toksycznej pozytywności? Wiecie, że będziemy mówić tak dużo dobrego, że być może stracimy wiarygodność?

[MK]: Może tak być, ale niektórzy moi uczniowie nawet po takim pozytywnym feedbacku pytają: ale co mogę zrobić lepiej następnym razem? Czyli gdzieś w tym całym docenieniu pojawia się też potrzeba pracy nad sobą.

[EO]: U mnie to zależy od klasy. Pierwszaki często są zdziwione, że mówię im dobre rzeczy; kilku uczniów przyznało, że kiedy słyszy tyle pochwał, to gdzieś podświadomie czeka na „ale”, po którym usłyszą prawdę.

[MK]: Ja to myślę, że mając na uwadze naszą polską mentalność, to chyba nie musimy obawiać się tego, że jakoś „przechwalimy” naszych uczniów. Zobaczcie, że pomimo tego, że są innym pokoleniem niż my i dorastali jednak w innych czasach, to kiedy robimy burzę mózgów na jakikolwiek temat, to a początku zawsze jest cisza i większość boi się odezwać.

[EO]: Ja nauczyłam się już nie oceniać pomysłów na etapie ich podawania. Piszemy na tablicy wszystkie, nawet te najdziwniejsze. Dopiero kiedy pomysły się wyczerpią, przechodzimy do oceny, a i tutaj wolę, żeby uczniowie sami dochodzili do wniosków.

[MS]: Sporo czasu zajęło mi, żeby nauczyć się takiej cierpliwości, która pozwala mi czekać do końca wypowiedzi ucznia. Fajnie o tym na warsztatach mówiła Monika [Cichmińska].

[MK]: Uczniowie sami czasem mówią, że chcieliby coś jeszcze dopowiedzieć albo zmienić zdanie, ale pani już zaczęła ich poprawiać. Przecież nawet jak człowiek mówi po polsku, to czasem zobaczy, że mówi coś albo bez sensu, albo mógłby to powiedzieć lepiej.

[EO]: Jakie zatem tematy szkoleń proponujecie na kolejny rok?

[MK]: Coś na temat motywacji – jak utrzymać motywację uczniów, kiedy zaczyna brakować im siły, np. pod koniec roku szkolnego albo kiedy pojawiają się gorsze oceny. Bo przecież nie możemy im ciągle mówić, że coś tam przyda im się na maturze.

[MS]: Mnie cięgle chodzi po głowie ten temat, jak być pozytywnym, ale wiarygodnym; może coś dla nauczycieli o nich samych? Jak być skutecznym nauczycielem, jednocześnie uczy się i słucha innych, ale też pozostaje w zgodzie ze swoją osobowością i temperamentem?

[EO]: To mamy jakieś pomysły do przemyślenia przed wakacjami i od września działamy dalej. Dzięki za rozmowę.

spisała: Edyta Organek